Kluczowe systemy naziemnego wsparcia misji kosmicznych powstają w Polsce

21 lutego 2024

W zadbaniu o powodzenie i bezpieczeństwo misji, jeszcze przed jej startem, kluczową rolę odgrywają urządzenia do obsługi naziemnej (MGSE). Ich działanie chroni przede wszystkim przed usterkami działającego w przestrzeni kosmicznej sprzętu, dzięki czemu ogranicza ryzyko strat finansowych oraz zaburzeń w prowadzonych badań. Wiele z tych urządzeń powstaje w naszym kraju, w firmach takich jak Sener, w którego warszawskim oddziale tworzone są zestawy MGSE na potrzeby misji Europejskiej Agencji Kosmicznej, m.in.: Euclid, Comet Interceptor czy ostatnio – misji FORUM.

Mechanical Ground Support Equipment (MGSE) to specjalistyczne urządzenia naziemne, których rola polega na wspieraniu i nadzorowaniu misji kosmicznych, od momentu przygotowań na ziemi, aż po udane zakończenie zadania w przestrzeni kosmicznej. Zaliczają się do nich między innymi urządzenia transportowe, kontenery, adaptery do testów czy stabilizujące stelaże, odznaczające się imponującymi rozmiarami i wagą nawet kilkunastu ton. MGSE służą do szeregu niezbędnych działań, takich jak testy, transport i montaż sprzętu kosmicznego przed wystrzeleniem w kosmos. Pozwala to na optymalizację parametrów sprzętu i identyfikację potencjalnych problemów jeszcze na ziemi, a tym samym ograniczenie ryzyka niepowodzenia misji.

Często skupiamy się na zaawansowanych technologicznie mechanizmach, które wysyłane są w kosmos, ale równie istotne są te pełniące rolę wsparcia podczas wszelakich operacji naziemnych. Wymagające procedury testowe, precyzyjna integracja sprzętu kosmicznego i satelity czy zadbanie o bezpieczny transport delikatnych części, zarówno na terenie hal produkcyjnych, jak i pomiędzy różnymi lokalizacjami testowymi oraz integracyjnymi na całym świecie. Wszystko to przekłada się na późniejsze działanie satelitów i znajdujących się na nich instrumentów w przestrzeni kosmicznej, minimalizuje ryzyko i ewentualne straty. Rozwój kompetencji i technologii kosmicznych nie byłby możliwy bez zaawansowanych urządzeń z pola MGSE

– mówi Jakub Pierzchała, Business Development Manager w polskim oddziale Sener.

Polska specjalizacja

MGSE są jedną z kluczowych specjalizacji polskiego sektora kosmicznego. Jednym z jego przedstawicieli jest firma Sener, której inżynierowie pracowali chociażby przy misji Euclid, gdzie odpowiedzialni byli za zaprojektowanie, wyprodukowanie i przetestowanie zestawu 13 mechanizmów do urządzeń naziemnych wspomagających montaż satelity Euclid. Był to do tej pory największy tego typu zestaw wyprodukowany w całości w Polsce. Dziś firma pracuje nad dostarczeniem nowego, rekordowego w swojej historii zestawu 15 urządzeń MGSE, do planowanej na 2029 rok misji Comet Interceptor, która ma na celu zbadanie komet i innych obiektów z Układu Słonecznego, które po raz pierwszy zbliżą się do Słońca, a także pozyskuje zupełnie nowe kontrakty, w tym do misji ESA FORUM.

Badając zmiany klimatyczne z kosmosu

W ramach projektu FORUM polscy inżynierowie z Sener zajmą się produkcją czterech urządzeń MGSE, które posłużą do integracji i testów instrumentu optycznego. Mowa tu o: Ramie Integracji Instrumentu (Instrument Integration Frame), Urządzeniu Podnoszącym Instrument (Instrument Lifting Device), Urządzeniu do obsługi testów termiczno-próżniowych (Thermal-Vacuum Fixture) i Mechanicznym Adapterze Testowym (Mechanical Test Adapter). Pierwsza część projektu zakończy się w lipcu, a druga w październiku 2024 roku. Za projekt odpowiada OHB DE.

W kontekście misji FORUM, gdzie dokładność pomiarów promieniowania jest kluczowa dla powodzenia projektu, a wysokie wymagania dotyczące czystości dla urządzeń MGSE są niezwykle ważne, MGSE odgrywają również istotną rolę w dostosowywaniu całego sprzętu do wymagających i zaawansowanych standardów nakładanych przez OHB oraz ESA.

Źródło: Europejska Agencja Kosmiczna (ESA)

Dostosowaliśmy mechanizmy do poziomu ISO-5, standardu dotyczącego czystości powietrza, który narzuca bardzo surowe wymagania odnośnie ilości mikroskopijnych cząstek, takich jak kurz czy pył, które mogą być obecne w powietrzu. W praktyce, utrzymanie takiej czystości oznacza minimalizację potencjalnych zanieczyszczeń, co jest kluczowe w skomplikowanych procesach pomiarowych i uzyskaniu najwyższej jakości danych. To z kolei przekłada się na pełniejsze zrozumienie wpływu gazów cieplarnianych na klimat, stanowiąc fundamentalny wkład w globalne badania atmosferyczne i zmiany klimatu

- podkreśla Przemysław Rudziński, Project Manager projektu FORUM w polskim oddziale Sener.

FORUM (Far-infrared Outgoing Radiation Understanding and Monitoring) to dziewiąta misja programu Earth Explorer Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), mająca na celu pomiar promieniowania podczerwonego emitowanego przez Ziemię w obszarze dalekiej podczerwieni. Zadaniem misji jest zrozumienie efektu cieplarnianego, poprawienie precyzji ocen zmian klimatu i wsparcie decyzji politycznych dotyczących ochrony środowiska.

O Sener w Aerospace and Defence

Sener to prywatna grupa inżynieryjno-technologiczna, założona w 1956 roku, której celem jest globalna redukcja ograniczeń technologicznych poprzez pomaganie klientom w opracowywaniu innowacyjnych i skutecznych rozwiązań. Firma przywiązuje przy tym szczególną wagę do wartości takich jak innowacyjność, doskonałość, zaangażowanie, pasja i praca zespołowa. Sener zatrudnia około 4000 specjalistów na pięciu kontynentach. Jej centra produkcyjne znajdują w Hiszpanii: Katalonii, Madrycie i Kraju Basków, gdzie opracowywane są własne produkty technologiczne. Firma jest liderem w obszarach lotnictwa i obronności, dostarczając zaawansowane systemy elektromechaniczne, nawigacyjne, komunikacyjne i optyczne. Uczestniczy również w kluczowych programach Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) i NASA, a także w Europejskim Obserwatorium Południowym (ESO). W obszarze obronności Sener zajmuje czołową pozycję w zakresie systemów uruchamiania i sterowania pociskami rakietowymi, systemów naprowadzania, nawigacji i sterowania, komunikacji, optyki, systemów kontroli ruchu lotniczego (ATC) oraz systemów awioniki. Firma jest również aktywnym uczestnikiem konsorcjum SATNUS, które przewodzi zdalnym operatorom w Hiszpanii w ramach programu FCAS, oraz w konsorcjum SMS.

Sener rozpoczął swoją działalność na polskim rynku w 2006 roku, a obecnie specjalizuje się wyłącznie w projektach sektora kosmicznego. Działalność w Polsce opiera się na dwóch grupach produktów: mechanizmach do zastosowań kosmicznych, obejmujących mechanizmy przytrzymująco-rozkładające, pozycjonujące oraz do zastosowań specjalnych, a także naziemne urządzenia wspomagające (MGSE) niezbędne w transporcie i montażu satelitów oraz statków kosmicznych. Polscy inżynierowie odpowiadają za projektowanie, budowę, testy oraz montaż urządzeń dla misji największych, międzynarodowych organizacji kosmicznych: ESA, NASA, ESO oraz integratorów, m.in. Airbus oraz OHB. Firma bierze udział w kluczowych misjach naukowych, takich jak: JUICE, Euclid, Athena, PROBA-3, e.Deorbit, ExoMars, ELT oraz przedsięwzięciach komercyjnych, jak IBDM.

Poglądy wyrażone w niniejszym tekście w żaden sposób nie może być traktowany jako odzwierciedlenie oficjalnej opinii Europejskiej Agencji Kosmicznej.

Kontakt dla mediów:

Katarzyna Matczuk
k.matczuk@planetpartners.pl
tel.: 666 300 014

Justyna Węglarz
j.weglarz@planetpartners.pl
tel.: 690 014 453