3. Forum Sektora Kosmicznego

Swoje słowa to uczestników Forum skierował wicepremier i minister rozwoju Jarosław Gowin, którego list został odczytany podczas otwarcia wydarzenia:

Podczas otwarcia Forum Sektor Kosmicznego, prezes Polskiej Agencji Kosmicznej prof. Grzegorz Wrochna podkreślał, że w najbliższych latach dla sektora kosmicznego w Polsce najważniejsze będą dane satelitarne i ich wykorzystanie, budowa systemu bezpieczeństwa kosmicznego, a także zwiększenie liczby absolwentów kierunków technicznych. Integratorem tych działań na styku administracji publicznej, nauki i biznesu ma być natomiast Polska Agencja Kosmiczna.

W czasie pierwszego panelu Dyrektor Programu Naukowego ESA Prof. Günther Hasinger omówił kluczowe programy ESA (obowiązkowe i opcjonalne), nacelowane na realizację kosmicznych misji naukowych ESA, tj. Science Core Technology Programme oraz PRODEX, który dedykowany jest rozwojowi instrumentów naukowych. Dotychczas szereg krajowych podmiotów stało się ich beneficjentami i podpisało kontrakty z ESA na przygotowanie mechanizmów, struktur czy technologii do misji ATHENA (orbitalne obserwatorium rentgenowskie), ARIEL (teleskop kosmiczny do szukania egzoplanet) i JUICE (sonda do badania księżyców Jowisza). Ponadto na postawie CTP budowane będą przyszłe misje takie jak Comet Interceptor, EnVision, ATHENA L2, Lisa czy Voyage. Dr Leopold Summerer, kierownik Biura Zaawansowanych Koncepcji i Studiów przedstawił plany ESA w dziedzinie przyśpieszenia komercjalizacji technologii kosmicznych, na czym mogą skorzystać także polskie firmy. Obecnie w przygotowaniu są m.in. misje Sentintel-2, Φ-SAT 2, Mars, IOS czy ww. Comet Interceptor oraz LISA.

Drugi panel dotyczył aktywności Unii Europejskiej w sektorze kosmicznym. O coraz bardziej aktywnej polityce kosmicznej Wspólnoty mówili Matthias Petschke – dyrektor ds. kosmosu w Dyrekcji Generalnej KE ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej oraz Rodrigo da Costa – dyrektor wykonawczy Agencji UE ds. Programu Kosmicznego (w skrócie EUSPA). Nowa agencja powstała w tym roku i jest efektem przekształcenia Europejskiej Agencji ds. GNSS (w skrócie GSA). Jej zadaniem będzie koordynacja wszystkich europejskich programów kosmicznych oraz zarządzanie ich usługami. Dotyczy to dotychczasowych programów GNSS związanych z nawigacją satelitarną (EGNOS i Galileo), programu obserwacji Ziemi „Copernicus”, programu na rzecz rządowej łączności satelitarnej GOVSATCOM, a także systemu obserwacji przestrzeni kosmicznej i monitorowania ruchu satelitów SSA.Justyna Redelkiewicz z EUSPA oraz dr Piotr Świerczyński, kierownik Krajowego Punktu Kontaktowego Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) przedstawili informacje nt. kontraktów, jakich branża może się spodziewać w najbliższym czasie. Duża cześć z nich będzie prowadzona w ramach uruchomionego właśnie programu Horyzont Europa (na lata 2021-27). Justyna Redelkiewicz przedstawiła także inicjatywę CASSINI Space Entrepreneurship Initiative, czyli nowy element unijnego wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw, którego głównym narzędziem będzie fundusz zalążkowy o wartości 1 mld euro.  Ma on służyć do działań wspierających rozwój kadr kosmicznych i start-upów poprzez środki na organizacje hackathonów, akceleratory biznesowe, organizacje spotkań networkingowych czy wreszcie mentoring.

Trzeci panel dotyczył prac nad Krajowym Programem Kosmicznym (KPK), na który branża czeka od kilku lat. Wg informacji przekazanych przez Piotra Zabadałę, zastępcę dyrektora Departamentu Innowacji Ministerstwa Rozwoju oraz prezesa PAK prof. Grzegorza Wrochnę, KPK będzie miał cztery priorytety, na podstawie których wspierane będą cztery projekty: budowa narodowego segmentu naziemnego, budowa narodowego systemu satelitarnej obserwacji Ziemi, budowa narodowego systemu bezpieczeństwa kosmicznego oraz rozwój kluczowych technologii kosmicznych.Narodowy segment naziemny ma być interoperacyjnym systemem odbioru, przechowywania, przetwarzania i udostępniania danych satelitarnych dla administracji publicznej. Mają one wspierać urzędy w realizacji ich statutowych obowiązków, np. monitoringu upraw rolnych, gospodarki wodnej czy zarządzania kryzysowego. NSN ma być zasilany danymi satelitarnymi pochodzących m.in. z przyszłego polskiego systemu satelitarnej obserwacji Ziemi, za którego budowę odpowiedzialne będzie Ministerstwo Obrony Narodowej. Płk Marcin Górka, pełnomocnik ministra obrony narodowej ds. przestrzeni kosmicznej poinformował, iż będzie on obejmował segmenty wojskowy i cywilny. Budowa systemu będzie polegać na budowie i osadzeniu na orbicie konstelacji mikrosatelitów z sensorami optoelektronicznymi oraz radarowymi do obserwacji Ziemi.KPK zakłada również budowę narodowego systemu bezpieczeństwa kosmicznego, którego zadaniem będzie monitoring kosmicznych śmieci czy innych obiektów nadlatujących z kosmosu, które docelowo mogą stanowić zagrożenia dla bezpieczeństwa satelitów w kosmosie.Najbardziej pojemny jest natomiast jest projekt wsparcia pozostałych kluczowych technologii kosmicznych (priorytet IV). Proponowany kierunek prac obejmuje wsparcie obiecujących i rozwojowych nowych technologii na niskich i średnich poziomach gotowości technologicznej oraz podniesienie ich na wyższe poziomy. Zakłada się także wsparcie budowę i rozwój polskich technologii rakietowych, a więc rozwój infrastruktury startowej oraz eksperymentów suborbitalnych. Ministerstwo Rozwoju chce wspomagać działania na rzecz realizacji przez Polskę misji kosmicznej bądź udział Polski w misji kosmicznej ukierunkowanej na eksplorację w przyszłości przestrzeni kosmicznej i ciał niebieskich (w tym Księżyca). Doprowadzi to do rozwoju kompetencji polskiego przemysłu w zakresie budowy komponentów, integracji i testowania satelitów oraz technologii i procedur wynoszenia.Wreszcie priorytet IV przewiduje uzupełnienie luki w krajowej infrastrukturze laboratoryjno-testowej oraz budowę polskiego transpondera telekomunikacyjnego, czyli urządzenia nadawczo-odbiorczego przeznaczonego do umieszczenia na satelicie geostacjonarnym. Powinno ono zapewnić łączność satelitarną dla obszaru RP oraz polskich placówek/misji/podmiotów poza granicami kraju.Środki na realizację priorytetu IV mają pochodzić m.in. z funduszy programów opcjonalnych ESA, które współfinansuje rząd oraz środków krajowych, w tym NCBiR i innych.

W ramach Forum odbyła się także uroczystość ogłoszenia laureatów 6 edycji konkursu ZPSK i ARP „Rozwój kadr sektora kosmicznego”. W tym roku do konkursu o staż w podmiotach sektora kosmicznego zgłosiło się ponad 80 młodych inżynierów chcących rozwijać karierę w sektorze kosmicznym. W toku rekrutacji, udało się pozyskać 10 osób, które w początkiem lipca 2021 r. rozpoczynają 6-miesięczne staże w dziesięciu firmach/instytutach badawczo-rozwojowych sektora kosmicznego.